Izbor savremenih kompozitnih materijala danas je veći nego ikad. Vodeće dentalne kompanije, trudeći se da naprave svoju savršenu paletu, nude nam kompozite različitih boja, konzistencije, opaciteta, transparencije, različitog sastava itd. Uz pravu indikaciju, pravilan način upotrebe, uz poznavanje boja, kao i poštovanja odgovarajućih protokola rada, kompozitnim materijalima danas zaista možemo da postignemo savršene estetske i funkcionalne rezultate.

 

Oduvek je najveći izazov u primeni kompozita, u estetskom smislu, bila rekonstrukcija oštećenih centralnih sekutića. Izbor materijala i sigurni protokoli danas olakšavaju rad, ali je za dobijanje predvidivih rezultata neophodno uraditi analizu i plan rada pre početka restauracije.

Analiza okluzalnih odnosa je prvi dijagnostički korak, nakon čega sledi analiza zdravog zuba sa kontralateralne strane, pri čemu posmatramo boju, oblik, transparentnost, postojanje ili odsustvo mamelona, teksturu i eventualne individualne karakteristike koje bismo želeli da prenesemo na zub koji restauriramo.
 

Analiza boje

Za pravilno repliciranje prirodnih efekata zuba neophodno je poznavanje analize boje zuba, ali i elemenata boje kompozita.

Tokom analize boje zuba potrebno je voditi računa o ambijentalnom osvetljenju. Direktno osvetljenje stomatološkog reflektora jakog intenziteta, neujednačenost boje zuba unutar zubnog luka, ali i faktori kao što je preplanuli ten kože lica, mogu dovesti do pogrešne procene.

Analiza boje preko fotografije takođe može biti korisna uz pravilno podešene parametre fotoaparata. Ali, ukoliko na primer, samo balans bele boje na foto aparatu nije prilagođen uslovima fotografisanja nećemo uočiti realnu boju. Fotografija koja je fotografisana sa polarizacionim filterima, kada je svaki vid refleksije uklonjen, je relevantna. Takođe, fotografiju sa polarizacionim filterom možemo koristiti i u proveri kompatibilnosti boje kompozita sa bojom zuba, tako što prilikom fotografisanja na zub postavimo kuglice kompozita koje želimo koristiti i na fotografiji bez refleksije videćemo koliko su boje kompozita kompatibilne sa bojom zuba. Za dobar plan restauracije zuba potrebno je poznavanje materijala sa kojim radimo, kao i tehnike slaganja kompozita, nevezano za brend za koji se opredelimo. Slaganje kompozita, pri modelaciji nedostajućeg dela zuba u estetskoj zoni, podrazumeva korišćenje kompozita (različitog opacieta, translucentnosti i zasićenosti boje) u slojevima različite debljine, na odgovarajućim mestima kao zamenu za dentin, odnosno gleđ u cilju repliciranja prirodnog izgleda zubne strukture.
 

Prikaz slučaja

Prikaz kliničkog postupka restauracije centralnog sekutića kompozitnim materijalom pacijenta, 20 godina, muškarac. Oštećenje gornjeg centralnog sekutića, akcidentalno, udarcem o metalnu šipku prilikom naglog kočenja u gradskom prevozu. Prelomljeni fragment zuba nije pronađen. Pacijent dolazi u CDEI četiri dana od momenta traume, prisutna je povreda na usni i fraktura kruničnog dela desnog centralnog sekutića sa otvorenom komorom pulpe zuba. (foto 1-7)

Centalni sekutić je devitalizovan, uz upotrebu koferdama, mašinskih endodontskih instrumenata, uz irigaciju natrijum-hipohloridom i opturaciju gutaperka poenima i silerom.

Pacijentu je ukazano na ortodontsku terapiju, kao i druge mogućnosti restauracije zuba.
 

Postupak rekonstrukcije desnog centralnog sekutića

Pravilna izolacija je neophodna za odžavanje suvog radnog polja upotrebom koferdama.

Izrada direktnog “Mock-up”-a u ustima (izvršena je modelacija budućeg oblika zuba direktno u ustima pacijenta). Provereni su okluzalni odnosi, tako da po završetku restauracije nema potrebe za reokludacijom. Modelacija nedostajućeg fragmenta zuba se, osim direktno u ustima, može izraditi i u zubnoj tehnici, pri čemu se tada i silikonski ključ izrađuje indirektno. (foto 8.)

Izrada silikonskog ključa. Silikonski ključ mora biti precizan i stabilan u ustima i adekvatno obrađen. (foto 9.)

Preparacija zuba. (foto 10.)

Proba preciznosti i naleganja silikonskog ključa u ustima. Izolacija susednih zuba teflon trakom. (foto 11.)

Nagrizanje ortofosfornom kiselinom, ispiranje i aplikacija adheziva. (foto 12.13.14.)

Nanošenjem gleđne boje u što tanjem sloju na silikonski ključ, izmodelovana je palatinalna površina zuba. Na ovaj način precizno je prenesen izgled palatinalne površine zuba koja je prethodno definisana i artikulisana pomoću direktnog “mock-up”a. Pomoću silikonskog ključa može se definisati i oblik incizalne ivice. (foto 15.16.) Modelovanje aproksimalnih površina i definisanje interdentalnih kontakata. (foto 17.) Prethodno definisana dentinska boja postavlja se u dovoljnoj debljini, tako da za gleđnu boju sa vestibularne strane ostane prostor od 0,5 mm. U incizalnoj trećini izvršena je modelacija mamelona. Prilikom modelacije mamelona uklonjena je teflon traka sa susednih zuba kako bi se lakše replicirala struktura incizalne trećine. (foto 18.) “Halo efekat” na incizalnoj ivici je modelovan korišćenjem izuzetno tankog sloja kompozita dentinske boje, koji će svojim opacitetom dati dobar kontrast i dati poseban efekat sečivnoj ivici zuba. (foto 19.) Prostor između haloa i mamelona popunjen je tankim slojem transparentnog kompozita. (foto 20.21.)

Postavljanje poslednjeg sloja gleđnog kompozita. Ovom prilikom može se modelovati makrotekstura gleđi. Dok se fina modelacija mikroteksture definiše odgovarajućim borerima prilikom finalizacije restauracije. (foto 22.)

Poliranje kompozita do visokog sjaja je uz upotrebu odgovarajućeg seta gumica za poliranje. Svi slojevi kompozita se svetlosno polimerizuju lampom odgovarajućeg intenziteta svetlosti, prema preporuci proizvođača.

(Foto. 23.24.25.26.) Lateralni prikaz restauracije centralnog sekutića.
 

Foto. 27.28.29.31. Izgled restauracije nakon tretmana. Fotografija 22. načinjena je neposredno nakon završetka modelacije, pre skidanja koferdama. Na njoj se može videti da je cetralni sekutić koji je restauriran za nijansu različite boje od ostalih zuba, dok se na fotografijama 27.28.29.30.31. ne vidi ni mala razlika u boji. Razlika u boji zuba na slici 22. uočava se zbog dehidratacije ostalih zuba prilikom rada pod koferdamom.

Pacijentkinja 30 godina, zahtevi pacijentkinje bili su vratiti zubu dužinu, oblik i nekadašnji izgled desnom centralnom sekutiću na najmanje invazivan način.

Princip izrade je u ovoj situaciji isti, osim što je bilo potrebno modelovati puno elemenata na malom prostoru (transparetnu incizalnu ivicu zuba i prisustvo halo efekta, mamelone, belu mrlju). Ovakav rad zahteva više preciznosti i poželjan je rad pod uveličanjem. Tehnički jedina razlika bila je u korišćenju i kompozita za efekte. Prilikom korišćenja kompozita za efekte važno je znati da zbog zasićenosti boje njihova polimerizacija traje duže i uvek treba pratiti uputstvo proizvođača. Takođe, treba ih prekriti slojem kompozita koji je zamenski za gleđ.

(Fotografije 32.33.34.) Izgled zuba pre tretmana.

(Fotografije 35.36.37.) Izgled zuba nakon restauracije kompozitnim materijalom.

Široki spektar boja savremenih materijala u stomatologiji, kao i moderni koncepti restauracije, omogućavaju nam da možemo potpuno da oponašamo prirodu i savršeno uklopimo stomatološki rad u harmoniju osmeha. 
 

 

Dr Snežana Banković

Diplomirala je na Stomatološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu, nakon čega pohađa dodatne kurseve u zemlji i inostranstvu u domenu estetske stomatologije. Član tima Centra za dentalnu estetiku i implantologiju postala je 2012. godine. U okviru kliničke prakse svakodnevno učestvuje u svim fazama preprotetske pripreme i granama estetske stomatologije.
 

Dr Igor Ristić

Osnova CDEI počiva na znanju, entuzijazmu, implementaciji novih trendova i njihovom aktivnom kreiranju. Od diplomiranja 1996. godine preko završene specijalizacije iz stomatološke protetike, dr Igor Ristić se konstantno usavršavao na nekoliko internacionalnih klinika i više kurseva u zemlji i inostranstvu. Okuplja stručni tim lekara različitih specijalnosti, asistenata i zubnih tehničara, koji se konstantno širi. Praksa tokom godina izrasta u Centar Za Dentalnu Estetiku i Implantologiju, mesto u kome se pored rada sa pacijentima odvijaju i aktivnosti kroz edukaciju, kurseve i stručne radionice.