Prema izveštaju o konsenzusu Radne grupe 2 Svetske radionice za klasifikaciju parodontnih i periimplantatnih bolesti i stanja 2017. godine parodontitis je hronična multifaktorska inflamatorna bolest povezan sa disbiotičkim biofilmom a karakteriše ga progresivno uništavanje potpornog aparata zuba. Njegove glavne karakteristike uključuju gubitak potpornog parodontalnog tkiva koji se manifestuje kliničkim gubitkom vezivanja (CAL, od engl. clinical attachment loss) i radiološki utvrđen gubitak alveolarne kosti, zatim prisustvo parodontalnih džepova i krvarenja gingive. Parodontitis je veliki javnozdravstveni problem zbog svoje visoke prevalencije, kao i zbog činjenice da može dovesti do gubitka zuba i invaliditeta, negativno utiče na žvakanje i estetiku, bude izvor društvene nejednakosti i narušava kvalitet života. Parodontitis je jedan od vodećih uzroka bezubosti i disfunkcije žvakanja, što rezultira značajnim troškovima stomatološke nege i negativno utiče na opšte zdravlje.

Cilj parodontalne terapije je uklanjanje mekih i tvrdih supra- i subgingivalnih naslaga, odnosno biofilma sa površine korena zuba, i smanjenje broja parodontalno patogenih bakterija sa ciljem sprečavanja progresije bolesti. Nehirurška parodontalna terapija, koja uključuje mehaničko uklanjanje naslaga i struganje i poliranje korena, zlatni je standard u terapiji parodontitisa. Najčešće korišćeni instrumenti u nehirurškoj terapiji su zvučni/ ultrazvučni aparati i ručni instrumenti, odnosno kirete (Gracey kirete). Brojne studije su pokazale slične rezultate nehirurške terapije, bez obzira da li se instrumentacija radi mašinski(zvučni/ultrazvučni instrumenti) ili ručno (kirete). Međutim, mehanička instrumentacija ima neke prednosti sa nešto boljim ishodom terapije u instrumentaciji molarnih bifurkacija klase I i klase II i nešto kraće vreme terapije. Sa druge strane, nedostaci mehaničke instrumentacije uključuju postoperativnu preosetljivost zuba, kavitaciju hipomineralizovane gleđi, termičko oštećenje pulpe i/ili marginalne gingive, prenos infekcije putem aerosola i interakcije sa pejsmejkerima. Osim radne frekvencije, glavna razlika između zvučnih i ultrazvučnih instrumenata je oscilacija vrha bita. U slučaju zvučnih instrumenata, vrh ima kružne ili elipsoidne pokrete, a sam vrh je aktivan. Dok su kod ultrazvučnih nastavaka pokreti horizontalni i aktivne su bočne strane samog nastavka. Način rada povezan je sa efikasnošću uklanjanja naslaga, traumom na okolna meka tkiva te na osetljivost i nelagodu za vreme rada, ali i postoperativno. Vector® Paro piezoelektrični uređaj ima drugačiji princip rada čiji nastavak oscilira u vertikalnom smeru, odnosno paralelno s površinom korena zuba a hlađenje je osigurano intermitentnim pulsacijama tečnosti na sam nastavak. Ta tečnost sadrži hidroksil apatitne čestice veličine 10µm koje mogu poboljšati efikasnost rada samog nastavka ( po principu UZV kade ), a istovremenim odlaganjem čestica na površinu korena dodatno poliraju površinu te smanjuju postoperativnu osetljivost. S obzirom da je pokret samog nastavka paralelan s korenskom površinom, bol i nelagoda prilikom instrumentacije uveliko su smanjeni kao i oštećenje i uklanjanje zubne strukture, odnosno dentina i cementa korena zuba.

Vector® Paro Pro piezoelektični ultrazvučni uređaj

Vector® Paro princip: vertikalno oscilirajući nastavak
kao rezultata prenosa ultrazvučne frekvencije preko prstena

Instrumentacijom površine korena potrebno je u potpunosti ukloniti biofilm, odnosno mekane i tvrde naslage, ali terapija ne bi smela imati za posledicu preterano uklanjanje zubne strukture (dentin, cement). Kishida i sur. analizirali su elektronskim mikroskopom površinu korena nakon instrumentacije poredeći Vector® Paro, konvencionalni ultrazvučni nastavak i kirete. Primetili su znatno manje uklanjanje zdrave zubne strukture pri instrumentaciji korenske površine kod Vector® Paro nastavka za razliku od drugih, dok je količina preostalog kamenca na površini korena bila slična kao kod kireta, a konvencionalni ultrazvučni instrument imao je značajno višu količinu preostalog cementa. Takođe su primetili najveći broj fibroblasta pričvršćenih na površini korena nakon instrumentacije s Vector® Paro nastavkom u kombinaciji sa hidroksil apatitnom tečnosti kao rezultat glatkije korenske površine. Poređujući Vector® i ručnu instrumentaciju (kirete), Sculean i sur. nisu primetili razlike u ishodu nehirurške parodontne terapije kod jednokorenskih i višekorenskih zuba sa srednje dubokim (4- 5mm) i dubokim ( >6mm) džepovima. Zaključili su da Vector® ultrazvučni nastavak može dovesti do sličnih rezultata smanjenje dubine sondiranja, nivoi kliničke vezanosti i recesija gingive nakon nehirurške parodontne terapije u poređenju sa konvencionalnim ručnim instrumentima.

Klinički slučajevi jednokorenskog i višekorenskog zuba pre
i 6 meseci nakon nehirurške perodontalne terapije uz Vectro® Paro uređaj

Klinički primer instrumentacije površine korena kod dubokog džepa (6mm).
Hidroksil apaptitna tečnost intermitentno pulsira na nastavak

Još jedna prednost vertikalno oscilirajućeg nastavka može biti kod instrumentacije molara s bifurkacijama klase I i II, gde se uz posebno dizajniran nastavak može pristupiti i na efikasan način ukloniti naslage s krova bifurkacije. Takođe kod instrumentacije uskih i dubokih intrakoštanih defekata, uz Vetor® Paro nastavke moguće je pristupiti u najdublja područja defekta te na taj način stvoriti preduslove za adekvatno isceljenje parodontnog džepa.

Radni nastavci različitog dizajna s obzirom na površinu koja se instrumentira

Radiološki prikaz pre i 6 m nakon minimalno invazivne nehirurške terapije (MINST) uz Vector® Paro

Poredeći minimalno invazivnu nehiruršku terapiju (MINST) i minimalno invazivnu hiruršku terapiju (MIST), Riberio i sur. nisu primetili značajne razlike u zarastanju intrakoznih defekata nakon 6 meseci. Dubina sondiranja (PPD), razina kliničkog pričvršćivača (CAL) i recesija marginalne gingive (GM) pre početka terapije iznosile su za MINST: 6.35mm, 11.25 mm i 4.96 mm, a za MIST: 7.07 mm, 10.73 mm i 3.74 mm. Nakon 6 meseci rezultati su bili za MINST: 3.21 mm, 8.70 mm i 5.41 mm, a za MIST: 3.56 mm, 7.88 mm i 4.22 mm.

Zaključili su da su obe metode delotvorne u terapiji intrakoštanih defekata bez statistički značajne razlike između dve tehnike. Međutim, vreme potrebno za terapiju bilo je značajno manje kod nehirurške terapije. S obzirom da je nehirurška parodontna terapija osnova u lečenju pacijenata s parodontitisom te da prethodi hirurškoj fazi terapije, treba nastojati dati maksimum tokom implementacije iste kako bi rezultat bio što bolji i da se smanji potreba za hirurškim intervencijama.

  Obrazac: